Παρατίθενται παρακάτω μερικές σκέψεις μου, για το φορολογικό σύστημα, που είχα διαβιβάσει με e-mail στις 23-11-2009 στον Υπουργό Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου.

Κύριε Παπακωνσταντίνου, Υπουργέ των Οικονομικών.

Παίρνω το θάρρος να επικοινωνήσω μαζί σας, αφενός γιατί σας άκουσα να λέτε σε μια τηλεοπτική εκπομπή ότι επιθυμείτε την επικοινωνία με τους πολίτες για να ακούτε γνώμες και νέες ιδέες, και αφετέρου γιατί είναι και δική μου επιθυμία. Θα ήθελα λοιπόν να διατυπώσω μερικές σκέψεις σχετικές με το φορολογικό σύστημα που χρόνια τώρα στη Χώρα μας ταλαιπωρεί τόσο το κράτος, όσο και τους πολίτες. Δεν θα αναπτύξω φυσικά ένα ολοκληρωμένο φορολογικό σύστημα, θα διατυπώσω όμως μερικές θέσεις και απόψεις μου, οι οποίες ίσως σας φανούν χρήσιμες.
1) Το φορολογικό σύστημα που διέπει τόσο τα νομικά πρόσωπα, όσο και το σύνολο των φυσικών προσώπων, πέραν του ότι πρέπει να είναι δίκαιο, πρέπει να είναι «πάγιο» και να ισχύει για μεγάλα χρονικά διαστήματα ετών, ώστε οι φορολογούμενοι να γνωρίζουν τι έχουν να πληρώσουν για φόρους μεσομακροπρόθεσμα, και κυρίως οι πάσης φύσεως επενδυτές, χωρίς τον κίνδυνο του αιφνιδιασμού, που οπωσδήποτε επηρεάζει τη ρευστότητα και τη δράση τους, αλλά και τη φορολογική τους συνείδηση και την εμπιστοσύνη τους στο σύστημα.
2) Πρέπει να περιορισθεί η φορολογική πολυνομία, αλλά και ο αριθμός των πάσης φύσεως φορολογιών. Οι φορολογίες να είναι λίγες και ίσως υψηλότερες, χωρίς αυτές να αυξομειώνονται από κάθε κυβέρνηση ή από κάθε υπουργό οποτεδήποτε, και οι νόμοι απλοί και κατανοητοί από τους πολίτες και απόλυτα κωδικοποιημένοι. Ο μικρός αριθμός των φορολογιών θα περιορίσει το κόστος είσπραξης των αρμόδιων αρχών, αλλά και των ίδιων των φορολογουμένων, και θα κάνει περισσότερο αποτελεσματικούς τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
3) Να περιληφθούν στη διδακτέα ύλη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, υποχρεωτικά, μαθήματα «δημόσιας οικονομικής», ώστε οι πολίτες να γνωρίζουν, έστω στοιχειωδώς, έννοιες της δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους, με τις οποίες κατακλύζονται καθημερινά, όπως ‘δημόσιο έλλειμμα’, ‘δημόσιο χρέος’, ‘εκτέλεση προϋπολογισμού’, ‘ελαστικές και ανελαστικές δαπάνες’, ‘δημόσια έσοδα – έξοδα’, ‘ακαθάριστο εθνικό προϊόν’, κυρίως όμως να γνωρίζει ο κάθε πολίτης από τη νεαρή του ηλικία για τη σημασία της φορολογίας που του επιβάλλεται και την κοινωνική λειτουργία του φόρου και τις επιπτώσεις του στην εύρυθμη ή μη λειτουργία του κράτους.
4) Η υπαγωγή όλων ανεξαιρέτως των εισοδημάτων φυσικών προσώπων σε μια ενιαία και προοδευτική φορολογική κλίμακα, όπως ήδη ανακοινώσατε, είναι προς την σωστή κατεύθυνση, η οποία όμως θα πρέπει να ελαφρύνει τα χαμηλά εισοδήματα και να επιβαρύνει τα υψηλά, αλλά κυρίως στη πράξη να μην διαπιστωθεί και πάλι, ότι οι εξαιρέσεις υπερτερούν του κανόνα. Ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής, για τα πολύ υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια, τα οποία προέρχονται κυρίως από διανεμόμενα κέρδη επιχειρήσεων, κατά την άποψή μου θα πρέπει να φθάνει και το 55%, για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης.
5) Ο φορολογικός συντελεστής των νομικών προσώπων, όλων των εταιρικών μορφών, πρέπει να είναι ο ίδιος, χωρίς διακρίσεις. Για τα αδιανέμητα κέρδη των εταιριών ο υφιστάμενος φορολογικός συντελεστής 25%, φαίνεται δίκαιος, πρέπει όμως να εκδηλωθεί πρόθεση της κυβέρνησης, καθόλου επικοινωνιακή, ότι ο συντελεστής θα βαίνει μειούμενος μέχρι το επίπεδο του 20%, ανάλογα με τη βελτίωση των οικονομικών του κράτους. Το μέτρο αυτό θα βοηθήσει την επιχειρηματικότητα των πολιτών, με όλες τις ευεργετικές της συνέπειες.
6) Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, γίνεται συνήθως με ελεγκτικούς μηχανισμούς τελείως αναποτελεσματικούς. Ειδικές ελεγκτικές υπηρεσίες, ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, τεκμήρια, πόθεν έσχες, και άλλα παρόμοια μέτρα δεν επέφεραν κανένα αποτέλεσμα. Δεν πέτυχαν γιατί πρώτο, οι πολίτες δεν νιώθουν έστω την ελάχιστη ανταποδοτικότητα των φόρων που πληρώνουν και δεύτερο, και το σπουδαιότερο, απώλεσαν ή δεν έχουν την απαιτούμενη φορολογική συνείδηση που δεν μπόρεσαν οι κυβερνήσεις να τους μεταδώσουν. Συνήθως οι πολίτες αποδίδουν την φοροδιαφυγή, γιατί έτσι γαλουχήθηκαν, στους ‘πλούσιους’, στους βιομηχάνους, στους εφοπλιστές, στους μεγάλους επιχειρηματίες, με αποτέλεσμα να αδιαφορούν για τη φοροδιαφυγή της καθημερινότητας. Έτσι οι πολίτες καταναλωτές δεν ζητούν και οι πολίτες ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρηματίες δεν εκδίδουν τα προβλεπόμενα από το νόμο φορολογικά στοιχεία (τιμολόγια, αποδείξεις κλπ). Γιατροί, δικηγόροι, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, μηχανικοί, καφενεία, ταβέρνες, εστιατόρια, μικρά και μεσαία καταστήματα ρουχισμού και υπόδησης κλπ, όλοι μεν φορολογούμενοι πολίτες της ‘διπλανής πόρτας’, προσφέρουν δε ελάχιστα στα φορολογικά έσοδα του κράτους, με απώλειες τεράστιες από ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος. Προτείνω λοιπόν μεταξύ των μέτρων που προτίθεστε να πάρετε για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, να περιλάβετε και την ‘αφύπνιση’ των πολιτών με το σύνθημα ‘όχι αγορές και λήψη υπηρεσιών χωρίς απόδειξη’, ασχέτως αν αυτές εκπίπτονται ή όχι. Επιτέλους να ειπωθούν τα πράγματα με το όνομά τους. Να βγείτε εσείς, ο πρωθυπουργός, άλλοι συναρμόδιοι υπουργοί και βουλευτές στις τηλεοράσεις και στα υπόλοιπα ΜΜΕ, με διαφημιστικά spots κλπ, και να ζητήσετε ευθέως από όλους τους πολίτες να ζητούν αποδείξεις και να τους εξηγήσετε τους λόγους που το κάνετε αυτό. Επίσης θετικό μέτρο προς την κατεύθυνση αυτή είναι η συνεχής εποπτεία των ελεγκτικών αρχών επί μονίμου βάσεως στην αγορά (όχι ‘σαφάρι’, όπως συνηθίζεται να λέγεται) και να επανέλθει η συνυπευθυνότητα των καταναλωτών στο παράπτωμα της μη έκδοσης αποδείξεων. Τέλος κατά την άποψή μου η ίδρυση μιας ‘Οικονομικής Αστυνομίας’ με νέα, ικανά και αδιάφθορα άτομα, θα βοηθούσε πιστεύω άμεσα και αποτελεσματικά στην πάταξη της φοροδιαφυγής.
7) Σχετικά με την επιβολή του ΕΤΑΚ, είπατε ότι θα το καταργήσετε και θα το αντικαταστήσετε με το φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Εδώ μπορεί να γίνει μία παρατήρηση, αντιγραφειοκρατικού χαρακτήρα. Γιατί να καταργήσετε το ΕΤΑΚ και να κάνετε νέο νόμο, αφού μπορείτε με μια απλή τροποποίηση του υφιστάμενου νόμου, να απαλλάξετε τις μικρές ιδιοκτησίες με μηδενικό συντελεστή και να επιβαρύνετε τις μεγάλες με έναν αυξανόμενο προοδευτικό συντελεστή, που θα επιφέρει ίδιο εισπρακτικό αποτέλεσμα, όπως το επιθυμείτε, με το ΦΜΑΠ. Βέβαια προσωπικά πιστεύω ότι το τέλος (φόρος) αυτό πρέπει να καταργηθεί γιατί είναι τελείως άδικο, αφού ‘τιμωρεί’ εφ’ όρου ζωής κυρίως τους οικογενειάρχες πολίτες που με στερήσεις και δανειακές επιβαρύνσεις προσπαθούν να δημιουργήσουν μια ακίνητη περιουσία για τους ίδιους και τα παιδιά τους ή την οικογένειά τους γενικότερα, διαθέτοντας όλες τους τις οικονομίες συνήθως και τις εφ’ άπαξ αποζημιώσεις τους λόγω συνταξιοδότησης. Τιμωρείται δηλαδή ο έντιμος πολίτης που όπως φαίνεται ‘ατυχώς’ επενδύει σε ακίνητα, ενώ αντίθετα άλλος πολίτης με τα ίδια ή και περισσότερα εισοδήματα δεν επιβαρύνεται με κανένα πρόσθετο φόρο, επειδή ξοδεύει τα εισοδήματά του σε καταναλωτικά αγαθά, κινητά πράγματα, ή υπηρεσίες. Επίσης ο νόμος του ΕΤΑΚ εμπεριέχει πολλές αδικίες, όπως, πρώτο, επιβάλλεται επί των δικαιωμάτων και όχι επί των ακινήτων, με αποτέλεσμα το ίδιο ακίνητο, επί του οποίου υφίσταται το δικαίωμα της ψιλής κυριότητας και της επικαρπίας να επιβαρύνεται για παράδειγμα δύο φορές με ΕΤΑΚ, μια για την ψιλή κυριότητα και μια για την επικαρπία, δεύτερο, σε περιπτώσεις δικαιωμάτων εξ αδιαιρέτου κυριότητος, απαλλάσσεται από το ΕΤΑΚ το τμήμα μόνο του δικαιώματος με την μεγαλύτερη αξία, πράγμα που σημαίνει ότι αν ένα παιδί μετά από γονική παροχή κατέχει ψιλή κυριότητα εξ’ αδιαιρέτου με ποσοστό 33% στο καθένα από τρία διαφορετικά κτίσματα, απαλλάσσεται από το ΕΤΑΚ μόνο για την μεγαλύτερη αξία του ενός κτίσματος (33%) και καταβάλλει για τα υπόλοιπα δύο κτίσματα (66%). Κύριε Υπουργέ, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα που μου δώσατε να επικοινωνήσω μαζί σας και ευελπιστώ ότι κάποιες από τις πιο πάνω σκέψεις μου θα προσθέσουν ένα μικρό λιθαράκι στην υιοθέτηση ενδεδειγμένων λύσεων στα τεράστια οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Χώρα.

Καλκόβαλης Ιωάννης Οικονομολόγος ( Συνταξιούχος πλέον )

Θεσσαλονίκη 23-11-2009